Những công cụ hữu ích cho gia đình bạn

CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

01. Táo bón là gì?

Táo bón là vấn đề tiêu hóa phổ biến gây khó chịu cho nhiều người ở những độ tuổi khác nhau. Táo bón thường được hiểu là không đi tiêu đều đặn hoặc khó khăn khi tống xuất phân.8 Hoặc cảm giác không đi tiêu hết cả khi đã đi tiêu rồi.20

02. Nguyên nhân gây táo bón?

Có nhiều nguyên nhân gây táo bón. Đôi khi không có nguyên nhân cụ thể.

Những nguyên nhân thường gặp nhất:21

  • Ăn không đủ chất xơ – như rau, quả và ngũ cốc
  • Uống không đủ nước
  • Ít vận động
  • Không đi tiêu khi đau bụng – hay thường gọi là “nhịn’
  • Thay đổi chế độ ăn hoặc chế độ sinh hoạt
  • Căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm
  • Do thuốc

Trong một số ít trường hợp, táo bón có thể do nguyên nhân bệnh lý.21

03. Làm gì khi mắc táo bón?

Nếu bạn đang bị táo bón, những cách sau có thể hữu ích cho bạn: 8,21

  • Đảm bảo chế độ ăn nhiều chất xơ
  • Uống đủ nước
  • Duy trì vận động
  • Không cố nhịn khi mắc đi tiêu
  • Cải thiện thói quen đi tiêu, duy trì thời gian đi tiêu cố định mỗi ngày, địa điểm quen thuộc và có thể kéo dài thời gian đại tiện. Khoảng thời gian 30 phút sau khi ăn là thích hợp cho việc đại tiện.
  • Thả lỏng chân trên ghế gác chân bậc thấp khi đi vệ sinh. Đưa đầu gối cao hơn mông nếu được. Thư giãn và hít thở bình thường, thắt chặt cơ bụng và nén xuống đồng thời thư giãn trực tràng.25
04. Làm gì khi trẻ nhỏ bị táo bón?

Nếu bé bị táo bón, tốt nhất là đến khám bác sĩ hoặc tư vấn dược sĩ.

Một số mẹo nhỏ có thể hữu dụng:

  • Nếu đang bú mẹ thì cho bú nhiều hơn.30
  • Cho trẻ uống thêm nước hoặc nước trái cây loãng xen giữa các cử bú nếu chưa tập ăn thức ăn đặc. Nếu trẻ bú sữa công thức, không nên pha sữa công thức với quá nhiều nước.
  • Lay chân kiểu đạp xe một cách nhẹ nhàng hoặc xoa bóp cẩn trọng vùng rốn bé theo chiều kim đồng hồ cũng giúp kích thích đại tràng.21
  • Nếu trẻ bắt đầu tập ăn thức ăn đặc, khuyến khích trẻ ăn nhiều rau quả tươi. Thái hoặc xay nhuyễn rau, quả để trẻ dễ ăn hơn. Các loại trái cây tốt cho táo bón bao gồm táo, nho, lê và dâu.
05. Làm gì khi trẻ bị táo bón?

Nếu trẻ bị táo bón, tốt nhất là đến khám bác sĩ hoặc tư vấn dược sĩ. Thay đổi thói quen của trẻ có thể giúp cải thiện tình trạng:21,30

  • Đa dạng hóa thực phẩm của trẻ, chủ yếu tăng cường chất xơ có trong các loại rau, quả.
  • Khuyến khích trẻ vận động thể chất nhiều hơn.
  • Đảm bảo trẻ uống nhiều nước.
  • Cho trẻ nhiều thời gian để sử dụng nhà vệ sinh, đặc biệt lúc trẻ tập thói quen đại tiện.
06. Khi nào cần trao đổi với bác sĩ?

 Cần gặp bác sĩ nếu:20

  • Táo bón mới mắc hoặc ít khi bị
  • Táo bón kéo dài hơn 3 tuần
  • Kèm đau dạ dày
  • Phân có vấy máu
  • Sụt cân mà không rõ lý do
07. Những phương pháp điều trị hiệu quả táo bón?

Thay đổi lối sống và khẩu phần ăn có thể cải thiện tình trạng táo bón. Nếu thay đổi lối sống và chế độ ăn không hiệu quả, cần phải dùng thêm thuốc nhuận tràng.21

Có nhiều loại thuốc nhuận tràng khác nhau:33

  • Thuốc nhuận tràng tạo khối giúp giữ nước lại trong phân, làm mềm phân để dễ tống xuất
  • Thuốc nhuận tràng thẩm thấu như Lactulose tác động bằng cách tăng lượng nước trong lòng đại tràng. Điều này cũng giúp làm mềm phân và dễ tống xuất33
  • Thuốc nhuận tràng kích thích hỗ trợ sự tống xuất, trong trường hợp phân mềm nhưng gặp khó khăn trong việc tống xuất phân. Nhóm này chủ yếu kích thích co bóp cơ trơn ống tiêu hóa, làm tăng tốc độ tống xuất phân. Thường chỉ dùng thuốc nhuận tràng kích thích trong khoảng thời gian ngắn.33

Thuốc nhuận tràng có thể mua được ở các hệ thống nhà thuốc. Bác sĩ cũng dễ dàng kê toa các thuốc nhuận tràng.21

08. Làm thế nào để kiểm soát được táo bón khi đi du lịch?

Đối với người bị táo bón, đi du lịch có vẻ như là một thử thách. Nhưng cũng có vài cách giúp bạn thoải mái hơn như uống nhiều nước, bổ sung các bữa ăn nhẹ nhiều xơ, cố gắng vận động và duy trì thói quen sinh hoạt hàng ngày.

11. Prebiotic là gì?

Prebiotic kích thích sự gia tăng của các vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa đồng thời ức chế các vi khuẩn có hại.4,18 Không giống như probiotic là các sản phẩm chứa lợi khuẩn sống được đưa trực tiếp vào đường ruột, các sản phẩm prebiotic như Lactulose tăng cường sự phát triển của các vi khuẩn có lợi hiện diện sẵn trong đường tiêu hóa bằng cách cung cấp nguồn thức ăn của lợi khuẩn.4,18

Tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe như cải thiện cân bằng hệ vi sinh đường ruột.4,18

TÁO BÓN KHI ĐI DU LỊCH

Du lịch táo bón

Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày ví dụ như khi đi du lịch với một chế độ ăn mới, ở một múi giờ khác, sử dụng nhà vệ sinh công cộng có thể ảnh hưởng đến thói quen đi tiêu.25 Đối với người bị táo bón, đi du lịch có vẻ là một thách thức. Nhưng cŨng có vài cách giúp bạn thoải mái hơn.

Uống nhiều nước


Ít uống nước làm nặng tình trạng táo bón, vì vậy nên đảm bảo uống đủ nước.26  Tốt nhất nên tránh thức uống có cồn và caffein (như nước ngọt hay cà phê) vì những chất này gây mất nước cơ thể.8

Cố gắng duy trì thói quen sinh hoạt hàng ngày


Duy trì thời gian ăn uống và nghỉ ngơi giống như sinh hoạt hàng ngày nếu có thể. Ăn ngay sau thức giấc cũng có lợi hơn.27 Nếu bạn có thói quen đi tiêu vào một giờ cố định trong ngày, hãy cố gắng duy trì, thường sau khi ăn 30 phút là lúc thích hợp nhất.25

Bổ sung các bữa ăn nhẹ nhiều chất xơ


Ăn uống lành mạnh khó được đảm bảo trong hành trình du lịch, thay vào đó là các loại thức ăn nhanh ít chất xơ. Từ đó làm táo bón nặng hơn.8 Vì vậy, nên mang theo các thực phẩm giàu chất xơ tiện dụng như trái cây sấy khô, thanh ngũ cốc, bắp rang hoặc các loại hạt không tẩm muối. Chọn thêm các loại thức ăn nhiều rau tươi khi có thể.

Lắng nghe cơ thể mình


Đừng phớt lờ các tín hiệu của cơ thể vì rất có thể sẽ làm tình trạng táo bón trầm trọng hơn.8 Nắm thông tin về các nhà vệ sinh gần nhất để sử dụng khi cần.

Cố gắng vận động


Nếu chuyến du lịch có lộ trình di chuyển dài bằng máy bay, tàu hỏa hoặc xe hơi, cố gắng dành nhiều thời gian đứng lên, kéo căng cơ thể và đi lại xung quanh. Điều này giữ cho hệ tiêu hóa của bạn làm việc tốt hơn.26

Dự phòng


Nếu bạn hay bị táo bón khi đi du lịch hoặc đang mắc chứng táo bón, nên uống thuốc trước khi khởi hành. Lactulose dạng gói khá tiện dụng khi du lịch, có thể dùng uống trực tiếp,rưới lên thức ăn hoặc pha vào nước uống.4

Nội dung này được xem xét, chỉnh sửa, hiệu đính và bảo trợ bởi Chi hội Bác sĩ gia đình TP.HCM.